Theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên Học viện Tài chính, xăng dầu là hàng hoá chiến lược, có vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế. Khi giá xăng dầu tăng, chi phí sản xuất tăng theo, từ đó đẩy giá hàng hoá dịch vụ lên cao. Áp lực tăng giá tác động đến tất cả thành phần trong xã hội nhưng người nghèo, người lao động có thu nhập thấp là nhóm đối tương chịu thiệt thòi nhất.
"Người nghèo vốn là đối tượng dễ chịu tổn thương nhất trong xã hội. Trải qua hai năm COVID-19, họ gần như kiệt quệ nguồn tài chính. Việc giá xăng và các mặt hàng thiết yếu đang tăng cao hiện nay một lần nữa là gánh nặng đè lên vai, khiến đời sống vốn đã khó khăn lại càng khó khăn hơn", ông Thịnh nói.
Từ đó, ông Thịnh cho rằng nhà nước cần tính toán đến các chính sách trợ giá đối với các mặt hàng thiết yếu, nhất là thực phẩm để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của lạm phát cao đến người nghèo, người lao động. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường và xử lý thật nghiêm đối với các hành vi tăng giá bất hợp lý, gây bất ổn thị trường và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của người dân.
Giá xăng dầu tăng cao gây khó cho người dân, đặc biệt là người nghèo. (Ảnh: Công Hiếu)
Cùng quan điểm, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng cho rằng người nghèo là đối tượng chịu thiệt thòi nhất trong mỗi lần tăng giá xăng dầu. “Mỗi khi giá cả tăng lên, tất cả người dân sẽ chịu ảnh hưởng. Nhưng trong khi người giàu có thể gánh vác được thì với người nghèo đó là gánh nặng do thu nhập của họ quá thấp. Gánh nặng lên người nghèo trong mỗi lần tăng giá xăng dầu bao giờ cũng lớn hơn người giàu", ông Doanh nói và cho biết Chính phủ nên có những chính sách hỗ trợ để người nghèo đỡ bị thiệt thòi.
Vẫn theo ông Doanh, Việt Nam hiện điều hành giá xăng dầu dựa trên giá xăng dầu thế giới và chưa áp dụng trợ giá xăng dầu. Nhưng trước biến động tăng nóng của giá xăng dầu thế giới, đang có nhiều đề nghị giảm thuế môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế VAT để kìm đà tăng nóng của giá xăng dầu. Bởi khi giá xăng dầu tăng sẽ góp phần làm tăng lạm phát, tăng giá cả các mặt hàng tiêu dùng, vì thông qua giá cước vận tải, mọi loại hàng hóa cũng tăng lên, chắc chắn tác động tiêu cực đến tiêu dùng của người dân, nhất là người nghèo.
"Tôi tin Chính phủ sẽ tìm cách cắt giảm thuế môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế VAT để kìm hãm giá xăng dầu. Tuy cần tính toán mức giảm cho phù hợp, bởi nếu giá xăng dầu thấp, trong khi các nước láng giềng giá xăng dầu cao sẽ kích thích buôn lậu, do Việt Nam có đường biên giới trên bộ rất dài. Như vậy Chính phủ sẽ phải cân nhắc các biện pháp cấn thiết để giữ ổn định giá xăng dầu", chuyên gia nhận định.
Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), xăng dầu là đầu vào của nhiều ngành kinh tế nên việc giá xăng dầu tăng sẽ ảnh hưởng tới giá nhiều mặt hàng khác, tạo áp lực lớn lên lạm phát. Và khi lạm phát xảy ra, toàn bộ giai tầng trong xã hội chịu ảnh hưởng, nhưng người nghèo là đối tượng chịu ảnh hưởng nhất do thu nhập thấp lại không có tài sản tích lũy.
“Bất kể giàu hay nghèo đều phải tiêu dùng nhưng tỉ lệ tiêu dùng so với thu nhập của người nghèo bao giờ cũng chiếm tỉ trọng lớn hơn so với người giàu. Nên khi giá cả tăng cao, lạm phát tăng cao thì người nghèo luôn chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Kinh nghiệm quốc tế đã đúc kết lạm phát là một loại "thuế" dã man nhất đánh vào mọi người, đặc biệt là người nghèo”, ông Long nhấn mạnh.
