Du khách đi thuyền khám phá vườn chim.
Cách TP Ninh Bình khoảng 12km, khu du lịch sinh thái Thung Nham nằm trọn trong vùng lõi quần thể danh thắng Tràng An, cạnh khu du lịch nổi tiếng Tam Cốc - Bích Ðộng. Theo người dân địa phương, tên gọi Thung Nham bắt nguồn vị trí của vùng đất. Thung chỉ vùng đất trong thung lũng; còn nham là từ chỉ những vách núi đá cao, hiểm trở, đồng thời cũng là chữ tách ra từ tên thôn Hải Nham. Tại Thung Nham, thiên nhiên đất trời hòa hợp, đất lành chim đậu, là nơi trú ngụ của hàng ngàn loài chim khác nhau, hình thành nên vườn chim tự nhiên độc đáo.
Khu du lịch sinh thái Thung Nham có diện tích hơn 300ha, đa dạng hệ sinh thái, từ rừng nguyên sinh, rừng ngập nước đến hệ thống hang động trên cạn, vườn chim với đa dạng các loài chim quý hiếm cùng với hơn 100 loài thực vật, 150 loài động vật khác nhau. Vì thế, khi đến Thung Nham, du khách sẽ có trải nghiệm đa dạng, như: tham quan các đền chùa, leo núi, khám phá các hang động, rừng ngập mặn, vườn chim, thiên đường hoa, vườn ươm, vườn rau nhiệt đới, câu cá, cắm trại, đạp xe, chèo thuyền, trekking…
Ðiểm nhấn của Thung Nham là vườn chim, còn có tên gọi Thung Chim. Với 19ha rừng nguyên sinh và hệ thống đầm hồ rộng 18ha, thiên nhiên thoáng đãng, hệ thực vật phong phú, vùng đất này là nơi lý tưởng để nhiều loài chim cư ngụ. Tại đây có hơn 40 loài chim với hơn 5.000 con, đa dạng các loài, trong đó có nhiều loài chim được ghi trong sách đỏ, điển hình là hằng hạc và phượng hoàng. Có hai cách tham quan nơi đây: theo đường bộ hoặc đường sông. Với đường bộ, du khách có thể đạp xe, men theo các con đường mòn. Tuy nhiên để vào vườn chim, du khách phải đi bộ đoạn đường rừng núi khoảng 2km mới có thể đi vào lõi bên trong, tận mắt ngắm nhìn đời sống sinh hoạt của các loài chim. Với đường sông, du khách sẽ di chuyển bằng ghe, trải nghiệm khám phá đầm nước tự nhiên trước khi đi vào vùng lõi - nơi trú ngụ của các loài chim. Ðầm nước ở đây được gìn giữ với hệ thống thực vật đa dạng, nước trong vắt, thi thoảng có cá bơi. Du khách còn được ngắm nhìn những dãy núi đá vôi sừng sững in bóng trên làn nước xanh, những đàn chim chuyền cành, chao lượn trên bầu trời tạo nên khung cảnh bình yên thơ mộng hiếm nơi nào có được. Ðặc biệt, khi tham quan vườn chim vào mùa thu, tiết trời se lạnh, vào buổi chiều tối, du khách sẽ chứng kiến từng đàn chim trở về rợp bầu trời. Từng đàn đậu trên những bụi cây, nhìn xa như hoa nở, rất đẹp mắt.
Thung Nham còn có các hang động nguyên sơ, tạo nên những hành trình khám phá kỳ thú. Lớn nhất là động Vái Giời có diện tích lên tới 5.000m2, nằm trên một ngọn núi hùng vĩ. Ðể lên được đây, du khách cần trải qua gần 500 bậc thang. Ðộng Vái Giời xưa kia là nơi cầu an, cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Bên trong động là hệ thống các khối đá nhũ lung linh, hùng vĩ với 3 tầng. Trong khi đó, hang Bụt dài hơn 500m, nằm dưới lòng núi Tướng, là con đường kết nối hai huyện Hoa Lư và Nho Quan dưới lòng đất. Tại đây có khối đá tựa hình ông Bụt được người dân tín ngưỡng; những nhũ thạch hình thành tự nhiên, đa dạng hình dáng, như bức tranh long lân quy phụng, cô gái đang nằm… Bởi vì hang nhỏ hẹp, nằm sâu trong lòng núi nên du khách chỉ có thể khám phá hang Bụt bằng việc đi thuyền. Thuyền sẽ đi dọc theo dòng sông ngầm và nơi đây hoàn toàn không có ánh sáng. Du khách sử dụng đèn pin để ngắm nhìn những thạch nhũ theo sự hướng dẫn của người lái thuyền địa phương và nghe những câu chuyện dân gian. Tại Thung Nham còn có động Tiên Cá, động Thủy Cung, động Ba Cô… đều sở hữu những nét đẹp riêng, với hệ thống nhũ đá kỳ vỹ, đa dạng.
Thung Nham còn sở hữu một khu đặc biệt với tên gọi Hoa quả sơn vì nơi đây trồng rất nhiều loại cây ăn trái nhiệt đới. Khu vực này có diện tích lên tới 80.000m2, trồng đa dạng các loại trái cây như: táo, ổi, xoài, hồng, na… đan xen đó là những vườn rau xanh mướt. Tại đây, du khách trải nghiệm làm một người nông dân. Bên cạnh đó là Thiên đường hoa Thung Nham tươi đẹp bốn mùa với đủ các loại hoa: xác pháo, thược dược, dạ yến thảo, cúc vạn thọ, hướng dương, dã quỳ, cúc họa mi, tam giác mạch… thích hợp để du khách chụp những bức ảnh lung linh.
Tại Thung Nham còn có không gian độc đáo. Ðó là cây đa cổ thụ sừng sững giữa núi rừng Thung Nham. Cây đa đã dịch chuyển ba lần quanh ngôi đền cổ và được các nhà khoa học, các nhà chuyên môn đánh giá mỗi bước di chuyển kéo dài hơn 300 năm. Ðến nay, cây đa đang di chuyển ở bước thứ tư. Ðền cổ ở đây là Ðền Gối Ðại thờ Việt Thắng đại vương cùng với 2 vị thần trấn trạch Hoa Lư tứ trân là thần Cao Sơn và thần Quý Minh.
Khu du lịch sinh thái Thung Nham là khu phức hợp đa dạng trải nghiệm, mang đến cho du khách nhiều khám phá bất ngờ, đủ các loại hình. Ðiểm nhấn độc đáo của khu du lịch này chính là giữ gìn và bảo tồn thiên nhiên theo hướng tự nhiên, vì thế khi khám phá Thung Nham sẽ mang đến cho du khách cảm giác như lạc vào chốn tiên cảnh.
